شیر پروانه ای شامل چهار بخش اصلی است؛ بدنه، دیسک، استم و سیت بخش‌های اصلی شیر پروانه ای هستند. هر یک از این بخش‌ها وظیفه‌ای مشخص دارند و ویژگی‌های متفاوتی برای آن‌ها در نظر گرفته می‌شود. در ادامه بخش‌های مختلف شیر پروانه ای را با جزئیات بیش‌تری معرفی می‌کنیم.
شیرآلات صنعتی محصولات کاربردی هستند که به منظور کنترل جریان مایع و گاز و… مورد استفاده قرار می‌گیرند.
یکی از کاربردی‌ترین شیرآلات صنعتی، شیر پروانه ای است. شیر پروانه ای به دلیل برخورداری از ویژگی‌های ممتاز، برای انتقال مواد مختلف در فاز‌های متفاوت کاربرد دارد.
شیر پروانه ای از چه قطعاتی تشکیل می‌شود؟
بدنه body یکی از قطعات مهم و ضروری در شیر پروانه ای است. دریچه‌های شیرهای پروانه ای شامل بدنه‌هایی هستند که بین دو فلنج قرار می‌گیرند. بدنه شیرهای پروانه ای معمولا به صورت ویفری و لاگی طراحی می‌شوند. بدنه‌ای که به صورت لاگی طراحی می‌شود، لبه‌هایی بیرون زده دارد. این نوع طراحی این امکان را ایجاد می‌کند حفره‌های پیچ با فلنج‌های لوله جفت شوند.
بدنه‌ی ویفری شامل لبه‌های بیرون زده نیست، شیر ویفری بین فلنج‌های لوله تعبیه می‌شود و پیچ‌های فلنج اطراف بدنه قرار می‌گیرند. هر کدام از بدنه‌های ویفری و لاگی ویژگی‌ها و مزیت‌های مخصوص به خود را دارند، برای مثال بدنه‌ی ویفری ارزان‌تر از لاگی است. استفاده از شیر پروانه ای با بدنه‌ی ویفری انتقال وزن سیستم لوله کشی به طور مستقیم از طریق بدنه دریچه صورت نمی‌گیرد. با به کارگیری بدنه‌ی لاگی در شیرآلات می‌توانید از بن بست استفاده و لوله‌های پایین دست را حذف کنید.
دیسک شیر پروانه ای چه ویژگی‌هایی دارد؟
برای بسته شدن جریان سیالات و مواد مختلف در شیر پروانه ای از دیسک استفاده می‌شود. به منظور بهبود جریان، آب‌بندی و گشتاور در شیر پروانه ای، در طراحی دیسک تغییرات زیادی صورت می‌گیرد. برای آشنایی بیشتر با عملکرد دیسک و درک بهتر از کارایی آن، پلاگ در دریچه‌ی پلاگ، گیت یا دروازه در دریچه گیت یا دریچه دروازه‌ای، بال یا توپ در دریچه بال یا توپی را در نظر بگیرید. برای باز و بسته کردن شیر پروانه ای باید دیسک را نود درجه بچرخانیم.
استم شیرهای پروانه ای به صورت استم دو بخشی یا یک شافت و محور یک تکه طراحی می‌شود. در بیشتر طراحی‌های سیت انعطاف‌پذیر، استم در مقابل واسطه‌هایی محافظت می‌شود، به همین دلیل امکان انتخاب مواد با کیفیت با هزینه و خصوصیات مکانیکی وجود دارد. در طراحی‌های با بازدهی بالا، استم با واسطه در تماس است بنابراین باید با واسطه سازگاری داشته باشد. نیروی لازم برای جدا کردن و قرار دادن دیسک از سیت، به واسطه‌ی استم فراهم می‌شود.
سیت موجود در شیرهای پروانه ای چه ویژگی‌هایی دارد؟
سیت قرار گرفته در یک دریچه‌ی پروانه ای با سیت انعطاف‌پذیر، برای مسدود کردن دریچه، از تداخل بین لبه دیسک و سیت استفاده می‌کند. مواد سیت شامل الاستومرها و پلیمر‌های مختلف است، سیت به بدنه‌ی شیر وصل می‌شود یا ممکن است، به بدنه فشرده یا قفل شود. در شیر پروانه ای با بازدهی بالا، برای مسدود کردن از طراحی سیت مناسب با تداخل و طراحی سیت با انرژی استفاده می‌شود.
سیت‌های فلزی در شیرهای پروانه ای کیفیت بالایی دارند، امکان استفاده از دریچه پروانه ای در دمای بیشتر از ۱۰۰۰ درجه فارنهایت وجود دارد. با ارائه طراحی‌های ضد حریق، این قابلیت وجود دارد قبل از آتش سوزی، دریچه سیت پلیمری انسداد پیدا کند. پشتیبانی سیت فلزی همچنین خاموش شدن را بعد از آتش سوزی ممکن می‌کند.
انواع شیرهای پروانه ای
شیر پروانه ای در سه مدل اصلی طراحی می‌شود؛ دریچه‌های روکش لاستیکی، دریچه‌های روکش پلاستیکی، دریچه‌های فلزی، سه نوع شیرآلات صنعتی پروانه ای هستند. دریچه‌های روکش لاستیکی ارزان هستند؛ دچار خوردگی و سایش نمی‌شوند و مناسب درجه حرارت پایین هستند. دریچه‌های روکش پلاستیکی برای کاربردهای بهداشتی و مواد شیمیایی قوی مناسب هستند.
دریچه‌های فلزی مناسب محیط‌های با فشار و دمای بالا هستند. این نوع شیرآلات صنعتی به صورت تک افست، دو افست و سه افست تولید می‌شوند و در مقابل آتش مقاومت زیادی دارند.
