شیر گلوب میراب یکی از انواع شیرهای کنترلی است که امکان افزایش و کاهش جریان را، معمولا از طریق یک چرخ دستی، برای اپراتور فراهم میکند. با چرخاندن چرخ دستی، ساقه (استم) شیر نیز میچرخد و یک پلاگ را وارد سیت شیر میکند.
فاصله بین پلاگ و سیت شیر گلوب میراب، میزان جریان عبوری از شیر را مشخص میکند. هر چه فاصله این دو بیشتر باشد، میزان جریان عبوری نیز بیشتر خواهد بود.
نام شیرهای گلوب از شکل بدنه آنها گرفته شده است. در ابتدا این شیرها به شکل کروی بودند. با پیشرفت تکنولوژی و ایجاد فناوریهای جدید، شکل ظاهری این نوع از شیرآلات صنعتی میراب نیز تغییرات زیادی پیدا کرد. امروزه شیرهای گلوب از نظر ظاهری بسیار متفاوت هستند و بسیاری از آنها دیگر شبیه به شیرهای کروی سابق نیستند.
با این حال، در طراحی داخلی و نوع عملکرد آنها تفاوت چندانی ایجاد نشده است. در داخل شیر گلوب میراب، یک مسیر مستقیم یا الگوی TEE دیده میشود. سیت در مرکز شیر و ساقه شیر به طور عمودی قرار گرفته است.
مایع یا گاز مربوطه از انتهای پایینی شیر وارد شده و سپس تا قسمت وسط حرکت میکند. اگر پلاگ در جای خود قرار داشته باشد، جریان در قسمت میانی متوقف میشود. اگر پلاگ در جای خود نباشد، جریان با یک نرخ مشخص شده توسط پلاگ ادامه پیدا خواهد کرد. توانایی شیر گلوب میراب برای کاهش جریان سیال، آن را برای استفاده به عنوان یک شیر کنترلی مناسب میسازد.
شیر گلوب میراب در جاهایی بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد که نیاز به تغییرات مکرر در سرعت جریان وجود داشته باشد. برخلاف شیرهای دروازهای، میزان سایش پلاگ و سیت شیر باید به صورت یکنواخت باشد. در این نوع از شیرها حتی ممکن است پس از استفاده طولانی، احتمال نشت کمتر شود.
در فرآیندهای معمولی، جهت جریان سیال از زیر پلاگ است. در فرآیندهای با دمای بالا، جهت جریان ممکن است تغییر کند تا جریان در جهت مخالف ادامه پیدا کند. انجام این کار ساقه را در دمای بالاتری نگه میدارد و این امر احتمال انقباض و بلند کردن پلاگ را از سیت شیر کاهش میدهد.
یکی از اشکالات شیرهای گلوب محدودیت برای جریان بیشتر است. چرخش شیر در راستای یک کانال باریک از طریق سیت باعث افزایش مقاومت جریان میشود. این امر موجب افت فشار در برخی از کاربردها میگردد.
اولین نوع طراحی شیرهای گلوب طراحی Z-body است. ویژگیهای این طراحی عبارتند از:
نوع دیگری از طراحی شیرهای گلوب، طراحی Y-body است که دارای ویژگیهای زیر است:
نوع سوم طراحی شیرهای گلوب، شیر زاویهای نام دارد. ویژگیهای شیرهای زاویهای عبارتند از:
شیر گلوب میراب دارای کاربردهای مختلفی است که در اینجا به برخی از مهمترین کاربردهای آن اشاره میکنیم: