پویاب

در این مقاله با تاریخچه شیرآلات صنعت آب و فاضلاب از دوران باستان تا امروز آشنا خواهید شد. همچنین روند پیشرفت این صنعت در ایران، نحوه تأمین شیرهای آب، تأسیس اولین کارخانه‌های تولیدی و چگونگی خودکفایی کشور در این حوزه بررسی شده است.
تاریخ انتشار : ۱۴ بهمن ۱۴۰۳
دسته بندی ها : دانستنی‌ها
شیرآلات صنعت آب و فاضلاب

شیرآلات صنعت آب و فاضلاب

شیرآلات آب و فاضلاب در جهان قدمتی دیرینه دارند، اما تکامل آن در سال‌های اخیر اتفاق افتاده است. تاریخچه شیرآلات آب و فاضلاب به ۱۰۰۰ سال قبل از میلاد برمی‌گردد. جالب است بدانید که در آن زمان لوله‌های آب از جنس سرب و شیرهای آب از جنس نقره بودند که ابتدا در حمام‌های خصوصی و پس از مدتی بصورت عمومی مورد استفاده مردم قرار گرفت. ۷۰۰ سال پیش از میلاد نیز در قصر پادشاهی مینوآن برای فواره‌ها و آبیاری گیاهان از لوله‌های سفالی و شیرهای آب طلایی (از جنس طلا) استفاده می‌کردند.
پس از گذشت چهار قرن از میلاد، تعداد زیادی حمام عمومی و خصوصی، آب‌انبار و فواره ساخته شد و با توجه به اینکه این‌ها برای مردمِ عادی بودند، دیگر خبری از شیرهای آب طلایی و لوله‌های سفالی نبود. اکثرا لوله‌کشی‌ها با چوب انجام می‌شدند و جنس شیرهای آب از برنج ساخته می‌شدند.

شیرآلات کلاسیک چگونه ساخته شدند؟

تا سال ۱۹۳۷ کشورهایی که از صنعت شیرآلات آب و فاضلاب استفاده می‌کردند، دو شیر مجزا برای آب گرم و آب سرد داشتند تا زمانی که دست آقای آلموئن سوخت!
آلموئن، دانشجویی بود که مبدع اولین شیرآلات کلاسیک در واشنگن شناخته شده است. زمانی که شیر آب گرم را به منظور شست‌وشوی دست خود باز کرد و دستش را شست، خواست که شیر آب را ببندد اما نتوانست و دست او از شدت داغی شیر آب سوخت و این کافی بود تا در ذهن او ایده‌ی ساخت شیرآلات کلاسیک جرقه بزند. در سال ۱۹۳۷ اولین شیرآلات کلاسیک در واشنگتن ساخته شد.

تاریخچه شیرآلات صنعت آب و فاضلاب

تاریخچه شیرآلات آب و فاضلاب در ایران

تاریخچه شیرآلات آب و فاضلاب در ایران، با سایر کشورها کمی متفاوت است؛ زیرا به دلیل بروز جنگ‌های زیاد در کشور هیچ سند و مدرکی دال بر وجود شیرهای آب و صنعت آب و فاضلاب قبل از ۱۳۰۴ موجود نیست و نمی‌توان اثبات نمود که تا قبل از سال ۱۳۰۴ شیرآلات آب و فاضلاب در ایران تولید می‌شده است. اما باتوجه به شواهد و وجود شبکه‌های پیشرفته آب و فاضلاب بناهای عظیم و تاریخی ایران مانند تخت جمشید می‌توان حدس زد که این صنعت در آن زمان در کشور وجود داشته، حتی بهتر و باکیفیت‌تر از نسخه‌های اروپایی!

وجود آب‌انبارها در سراسرکشور نیز بیان‌گر همین موضوع است. در سال ۱۲۲۵ در بازار تهران آب‌انبار بزرگی احداث شد که این آب‌انبار دارای ۳ شیر آب بزرگ بوده‌ است.

در سال ۱۲۹۸ اولین حمام دارای دوش در تهران ساخته شد که با توجه به استقبال مردم این نوع از حمام به سرعت جای خودش را به حمام‌های خزینه‌ای داد.

در سال ۱۳۰۱ شمسی خانه‌ها و اماکن عمومی تماما دارای لوله‌کشی آب بودند و این موضوع به طور کلی برای مردم عادی شده بود.

در حال حاضر نیز کشور ایران یکی از بهترین کشورها در تولید شیرآلات آب و فاضلاب است و به عنوان بهترین صادر کننده شیرآلات شناخته شده است.

محل تامین شیرهای آب در ایران کجا بود ؟

کشور ایران تا سال ۱۳۱۰ صنعتی برای تولیدشیرآلات نداشت و شیرهای آب و قطعات آن را تا سال ۱۳۱۰ از روسیه و سایر کشورهای اروپایی وارد می‌کرد و خبری از کارخانجات تولید این شیرآلات در کشور نبود. این صنعت پس از آن سال کم کم در کشور توسعه یافت و در حال حاضر می‌تواند نیاز کشور را بدون واردات برطرف نماید.
اما گزارش‌هایی مبنی بر تولید سماور در آن زمان وجود داشته که نشان می‌دهد توانایی و ظرفیت تولید شیر سماور در ایران وجود داشته است. بنابراین می‌توان احتمال داد که بخشی از شیرهای آبی که مردم استفاده می‌کردند بوسیله خود مردم ساخته می‌شده و تنها به علت اینکه در کارخانه تولید نمی‌شده منبع موثقی در دسترس نیست.
در سال ۱۳۴۲ مهندس افراشته که از واردکنندگان شیرآلات در کشور بود، برای اولین‌بار در کشور کارخانه ساخت شیرآلات را با نام کارخانه صنعتی برنز تاسیس کرد. پس از آن، در سال‌۱۳۴۳ کارخانه ایران ابزار، کارخانه شیرآلات بهداشتی ایران والو در سال ۱۳۴۹ ، کارخانه ایران برنا در سال ۱۳۵۰ و کارخانه امین شیر در سال ۱۳۵۶ افتتاح شدند تا روند پیشرفت صنعت شیرآلات آب و فاضلاب کشور را سرعت بخشند. این‌گونه بود که صنعت شیرآلات آب و فاضلاب در ایران به طور کامل خودکفا شد و امروزه به عنوان یکی از بهترین کشورهای صاحب‌ نام در این حوزه اقدام به صادرات این شیرآلات می‌کنیم.

ارتباط مستقیم با پویاب

برای اطلاعات بیشتر در زمینه شیرآلات صنعتی، اتصالات صنعتی و لوله های برندهای موجود، مشاوره، استعلام قیمت و همچنین سفارش محصول مورد نظر خود با کارشناسان ما تماس بگیرید.

 
 

انواع شیرآلات صنعت آب و فاضلاب

شیرآلات در صنعت آب و فاضلاب به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که هر یک دارای کاربرد خاصی هستند. در ادامه، انواع اصلی این شیرآلات و ویژگی‌های هر یک توضیح داده شده است:

۱. شیرآلات دروازه‌ای (Gate Valve)

یکی از رایج‌ترین شیرآلات صنعت آب و فاضلاب، شیر دروازه‌ای است. این نوع شیر برای باز و بسته کردن جریان آب مورد استفاده قرار می‌گیرد و به دلیل طراحی آن، امکان کنترل دقیق دبی آب را ندارد. از ویژگی‌های این شیر می‌توان به مقاومت بالا در برابر فشار و انسداد کامل جریان اشاره کرد. این نوع شیر معمولاً در خطوط انتقال آب و فاضلاب به کار می‌رود.

۲. شیر پروانه‌ای (Butterfly Valve)

شیر پروانه‌ای دارای دیسکی چرخشی است که با حرکت ۹۰ درجه‌ای، جریان سیال را کنترل می‌کند. این نوع شیر به دلیل وزن کم، سادگی در نصب و عملکرد سریع، در تأسیسات تصفیه آب، شبکه‌های توزیع آب و فاضلاب و ایستگاه‌های پمپاژ کاربرد دارد.

۳. شیر یک‌طرفه (Check Valve)

این نوع شیر برای جلوگیری از برگشت جریان در خطوط لوله مورد استفاده قرار می‌گیرد. شیر یکطرفه معمولاً در پمپ‌ها، خطوط انتقال آب و سیستم‌های فاضلاب نصب می‌شوند تا از برگشت ناگهانی آب و آسیب به تجهیزات جلوگیری کنند.

۴. شیر کروی (Globe Valve)

شیر کروی یکی از بهترین گزینه‌ها برای کنترل دبی جریان است. طراحی آن به گونه‌ای است که امکان تنظیم میزان جریان را فراهم می‌کند. این نوع شیر معمولاً در تصفیه‌خانه‌های آب، ایستگاه‌های پمپاژ و سیستم‌های آبرسانی استفاده می‌شود.
انواع شیرآلات صنعت آب و فاضلاب

۵. شیر توپی (Ball Valve)

این نوع از شیرآلات صنعت آب و فاضلاب دارای یک گوی چرخشی در داخل خود است که با چرخش ۹۰ درجه‌ای، مسیر جریان را باز یا بسته می‌کند. این شیرها به دلیل آب‌بندی مناسب، طول عمر بالا و سرعت عملکرد بالا، در تأسیسات صنعتی و سیستم‌های آب شهری به کار می‌روند.

۶. شیر سوزنی (Needle Valve)

این نوع شیر برای تنظیم دقیق جریان سیال به کار می‌رود. طراحی آن به گونه‌ای است که امکان کنترل جریان با دقت بالا را فراهم می‌کند. از این شیرها در سیستم‌های ابزار دقیق، آزمایشگاهی و شبکه‌های توزیع کوچک استفاده می‌شود.

۷. شیر تخلیه هوا (Air Release Valve)

این شیرها برای تخلیه هوای جمع‌شده در خطوط لوله استفاده می‌شوند. وجود هوا در سیستم‌های انتقال آب می‌تواند باعث کاهش راندمان و ایجاد ضربه قوچ شود. این شیرها معمولاً در نقاط مرتفع خطوط انتقال آب نصب می‌شوند.

۸. شیر کنترلی (Control Valve)

این نوع شیرها برای تنظیم و کنترل خودکار جریان سیال بر اساس فشار، دبی یا سطح مورد نیاز طراحی شده‌اند. از شیر کنترلی در سیستم‌های تصفیه و توزیع آب و فاضلاب، ایستگاه‌های پمپاژ و صنایع پتروشیمی استفاده می‌شود.

نتیجه‌گیری

شیرآلات صنعت آب و فاضلاب بسته به نوع کاربرد و نیاز سیستم، دارای تنوع بالایی هستند. انتخاب مناسب‌ترین نوع شیرآلات می‌تواند به بهبود عملکرد سیستم، کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری و افزایش بهره‌وری کمک کند. با شناخت دقیق ویژگی‌های هر نوع شیر، می‌توان بهترین گزینه را برای هر کاربرد خاص انتخاب کرد.