شیرآلات سوپاپی شیرآلاتی صنعتی خطی هستند که عمدتاً برای شروع، توقف و یا تنظیم جریانات طراحی شدهاند.
دیسکهای چرخشی که درون شیرآلات سوپاپی هستند، کاملاً میتوانند مسیر جریان را باز و بسته کنند. شیرآلات سوپاپی برای خدماتی چون جداسازی یا تخلیه استفاده میشوند. این نوع از شیرآلات صنعتی فشار تقریباً بالاتری از بقیه شیرآلات را تحمل میکنند. شیرآلات سوپاپی زمانی استفاده میشوند که فشار وارده در شیرآلات قابلکنترل نباشد. از آنجاییکه کل سیستم، فشار خود را بر تنهی اصلی وارد میکند، حد و اندازهی عملیاتی شیرآلات سوپاپی (NPS 12 (DN 300 است. شیرآلات سوپاپی بزرگتر از این مقدار، میتوانند فشار بیشتری را تحمل کنند که این نوع شیرآلات، نیازمند نیروی عظیمتری برای فشار به تنهی اصلی برای باز و بسته کردن شیرآلات تحتفشار هستند.
شیرآلات سوپاپی بهطور عمده برای کنترل جریان استفاده میشوند. برای جلوگیری از اختلال در سیستم و اطمینان از عملکرد، باید در طراحی شیرآلات سوپاپی محدودهی کنترل جریان، افت فشار و عملکرد صحیح در حین اجرا، در نظر گرفته شود.
بهطورکلی حداکثر میزان فشار وارده بر دیفرانسیل بر دیسک شیرآلات سوپاپی نباید بیشتر از ۲۰ درصد یا ۲۰۰ پاسکال (۱۳۸۰پاسکال) باشد. طرحهای مختلف شیرآلات سوپاپی میتوانند برای کاربردهای بیشتر و محدودیتهای فشاری مختلف مورد استفاده قرار بگیرند.
طراحی بدنهی شیرآلات سوپاپی به سه نوع تقسیم میشوند:
- شیرآلات سوپاپی T شکل
- شیرآلات سوپاپی زاویهای
- شیرآلات سوپاپی Y شکل
شیرآلات سوپاپی T شکل، رایجترین نوع بدنه با یک دیافراگم T شکل است. تنظیم افقی این نوع از شیرآلات صنعتی، این اجازه را میدهد که ساقه و دیسک عمود بر خط افقی حرکت کنند. این طراحی دارای کمترین ضریب جریان و افت فشار بالا است. این شیرآلات بیشتر در خدماتی همچون دور زدن خطوط اطراف شیرآلات کنترل، مورد استفاده قرار میگیرند. شیرآلات سوپاپی با این بدنه بیشتر در عملیاتی که افت فشار اهمیت چندانی ندارد و بیشتر کنترل جریان مدنظر است مورداستفاده قرار میگیرند.
شیرآلات سوپاپی زاویه ۹۰ درجه نوع تعدیل و اصلاحشدهی شیرآلات T شکل است. انتهای این شیرآلات در زاویهی ۹۰ درجه قرار دارد و جریان سیالات با یک چرخش ۹۰ درجهای اتفاق میافتد. این شیرآلات دارای ضریب تقریباً پایینی از جریانات هستند. این شیرآلات در عملیاتی که دارای محدودیت گردش جریانات با پالس کم هستند، استفاده میشوند چراکه نباید توانایی کنترل جریانات را از دست بدهند.
شیرآلات سوپاپی با بدنه Y شکل، یک جایگزین برای افت فشار بالا در شیرآلات سوپاپی محسوب میشوند. بدنه و تنهی اصلی شیرآلات سوپاپی در زاویه ۴۵ درجه قرار دارد. بهطوریکه هنگام باز شدن مسیر کامل جریانات مستقیم، حداقل مقاومت در برابر جریانات را فراهم میکند. این شیرآلات صنعتی میتوانند در طول دورههای شدید و بدون فرسایش مورد استفاده قرار بگیرند.